दुर्घटनेनंतर मुलं खचलेली, अनेकांची प्रकृती नाजूक
१८ ते २० वयोगटातील चार मुलं आहेत. या सर्व मुलांपैकी ११ मुलं पनवेल, कर्जत, खालापूर येथील आश्रमशाळांचे (बोर्डिंग स्कूल) विद्यार्थी आहेत. या आश्रमशाळा मुख्यतः महाराष्ट्र सरकारच्या आदिवासी विभागाद्वारे चालवल्या जातात. एका चिमुकल्याचं अद्याप शालेय शिक्षण सुरुही झालेलं नाही. मानसिक आरोग्य दिलेल्या माहितीनुसार या मुलांपैकी बहुतेक मुलांची प्रकृती नाजूक आहे आणि त्यांच्याकडे विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे. अचानक झालेल्या या दुर्घटनेने ते भावनिकदृष्ट्या खचले असून तीव्र नैराश्याला बळी पडू शकतात.
दुर्घटनेत २२ मुलांना वाचवण्यात यश
या २२ मुलांपैकी काही मुलं सध्या या दुर्घटनेत वाचलेल्या लोकांसाठी उभारण्यात आलेल्या कंटेनरमध्ये राहतात, तर काही जण आपल्या नातेवाईकांकडे राहायला गेली आहेत. डॉ. श्रीकांत शिंदे फाऊंडेशनने या मुलांचं पालकत्व स्वीकारण्याची तयारी दर्शवली असल्याची माहिती राज्य विधान परिषदेच्या उपसभापती नीलम गोर्‍हे यांनी दिली.
खचलेल्या लेकरांना आधाराची गरज
जुलै २०२१ मध्ये महाडमध्ये झालेल्या भूस्खलनात वाचलेल्या लोकांचं, मुलांचं समुपदेशन करणारे मानसोपचार तज्ज्ञ डॉ. अमोल भुसारे यांनी सांगितलं, की या मुलांचं समुपदेशन करावं लागेल, त्यांच्यासाठी मानसिक प्राथमिक उपचाराचा भाग म्हणून काही गोष्टी कराव्या लागतील. दुर्घटनेनंतर रात्रीची भीती, झोप कमी होणं, ताणतणाव यासारखे विकार होण्याची शक्यता असते. आधीच बोर्डिंग स्कूलमध्ये गेलेली मुलं अशा दुर्घटनेनंतर परत आल्यावर त्यांचं कुटुंब आता शिल्लक नाही असं त्यांना आढळून आल्यावर ही मुलं मानसिकदृष्ट्या खचलेली पाहण्यात आली आहेत. अशी मुलं अधिक हाय रिस्क श्रेणीत येतात. त्यामुळे कमीत-कमी वर्षभर तरी त्यांचं समुपदेशन व्हायला हवं असंही ते म्हणाले.
इर्शाळवाडीतील मुलांकडे योग्य ते लक्ष दिलं जाणार
मानसोपचारतज्ज्ञांनी असंही सांगितलं, की अशा मुलांचं मानसिक आरोग्य हे त्यांच्या इतर नात्यांवरही अवलंबून असतं. राग, नकार, नैराश्य, स्वीकार यासारख्या टप्प्यांतून ते जात असतात. बाल मानसोपचारतज्ज्ञांनी त्यांना दर आठवड्याला भेट द्यावी, जेणेकरून ते त्यांच्या भावना चांगल्या प्रकारे व्यक्त करू शकतील. दु:खावर मात करण्यासाठी मुलं विविध मार्ग काढतात. काही मुलं परिस्थितीवर मात करुन पुढे जातात, तर काहींना व्यसन आणि इतर चुकीच्या सवयी लागतात. मुलांना सतत भेटून त्यांचे विचार समजून घेणं आवश्यक आहे. काही देशांमध्ये असंही दिसून आलंय, की मुलं अभ्यासात रस दाखवत नाही, मात्र ते खेळाकडे लक्ष देतात. आता इर्शाळवाडीतील या अनाथ मुलांसाठी योग्य ती काळजी घेतली जाईल अशी माहिती खालापूर तहसीलदार अय्युब तांबोळी यांनी सांगितलं.
दरड कोसळल्यानंतर आता उतारावर नवे धबधबे तयार
पाऊस आणि दरड कोसळल्यानंतर आता इर्शाळगड किल्ल्यावरून उतरणाऱ्या उतारावर नवे धबधबे तयार झाले आहेत. भूस्खलनात बचावलेले गणपत पारधी यांनी सांगितलं, की दोन नवे धबधबे आमच्या वाड्याकडे वाहत आहेत. तसंच बचाव कार्यात रेस्कू ऑपरेशन कोऑर्डिनेटर असलेल्या गुरुनाथ यांनी सांगितलं, की भूस्खलनामुळे इर्शाळगड किल्ल्याकडे जाण्याच्या मार्गाचं नुकसान झालं आहे आणि नव्याने तयार झालेल्या धबधब्यांमुळे बचावकार्यात अडथळे निर्माण झाले आहेत. काही वेळा मृतदेह काढण्यासाठी खोदलेले खड्डे चिखलाने भरलेले असतात. आता गडावर जाण्याचा मार्ग मोकळा आहे का की मातीच्या ढिगाऱ्यांनी अडवला आहे याची अद्याप माहिती नाही. या भागात कलम १४४ लागू केल्याने जमावबंदीचे आदेश लागू केल्याने गडावर जाण्याचा मार्ग इतर लोकांसाठी खुला झालेला नाही.