पुणे : ‘ऑनलाइन टास्क’द्वारे पैसे कमवा, अशा आशयाचा संदेश किंवा कॉल आल्यास सावधान! समाजमाध्यमांतील जाहिराती किंवा चित्रफितींना लाइक मिळवून देण्याच्या कामाच्या बदल्यात भरघोस पैसे देण्याच्या आमिषाने सायबर चोरट्यांनी आठ महिन्यांत सुमारे तीनशे जणांची कोट्यवधी रुपयांची फसवणूक केली आहे. या संदर्भात सायबर पोलिस ठाण्याकडे १८२ तक्रारी; तसेच विविध पोलिस ठाण्यांत सुमारे शंभर तक्रारी आल्या आहेत. चालू वर्षांतील सायबर गुन्ह्यांत या ऑनलाइन टास्कच्या सर्वाधिक तक्रारी असल्याने सायबर चोरट्यांची शोधलेली ही नवीन क्लृप्ती पोलिसांसाठी डोकेदुखी ठरत आहे. यातील एकाही प्रकरणाचा छडा पोलिसांना लावता आलेला नाही.
सायबर गुन्हेगारीचे स्वरूप विकेंद्रित आणि विस्तारलेले असल्याने पोलिस एखाद्या प्रकरणाचा माग काढेपर्यंत सायबर चोरटे नागरिकांची फसवणूक करण्यासाठी नवनवीन क्लृप्ती लढवताना दिसत आहेत. डेबिट व क्रेडिट कार्ड, भेटवस्तू, स्वस्तात दुचाकी, गृहोपयोगी वस्तू, नोकरी, गुंतवणूक केल्यास परतावा, थकीत वीजशुल्क, लोनअॅप, सेक्सटॉर्शन या प्रकारानंतर चोरटे ऑनलाइन टास्कच्या माध्यमातून फसवणूक करीत आहेत. पोलिसांना बँकांकडून अपेक्षित सहकार्य मिळत नसल्याने तक्रारदाराकडून पैसे पाठविण्यात आलेल्या खात्याची माहिती आणि ठावठिकाणा शोधण्यास पोलिसांना अडचण येत आहे. यामुळे अद्याप एकाही प्रकरणाचा छडा पोलिसांना लावता आलेला नाही.
१११४
ऑनलाइन फसवणुकीच्या आठ महिन्यांतील तक्रारी
१८२
सायबर पोलिस ठाण्यात दाखल ऑनलाइन टास्कच्या तक्रारी
अशी होते फसवणूक
ऑनलाइन टास्कमध्ये व्हॉट्सअॅप, टेलिग्राम किंवा अन्य समाजमाध्यमाद्वारे संदेश पाठवून आर्थिक लाभाचे आमीष दाखवले जाते. जाहिरात किंवा चित्रफितीला लाइक किंवा क्लिक करण्याचे काम देण्यात येते. विश्वास मिळविण्यासाठी सुरुवातीला खात्यात काही पैसे जमा केले जातात. त्यानंतर ‘पेड टास्क’च्या नावाखाली पैसे गुंतवण्यास भाग पाडले जाते. नागरिकांनी मोठी गुंतवणूक केल्यानंतर संपर्क तोडला जातो. फसवणूक झाल्याचे लक्षात येईपर्यंत बराच उशीर झालेला असतो. या प्रकारांमध्ये उच्चशिक्षित तरुण-तरुणींची फसवणूक होण्याचे प्रमाण जास्त आहे. लोक भूलथापांना बळी पडून स्वत:हून पैसे पाठवित असल्याने सुशिक्षित लोकांना यापासून कसे रोखायचे, असा प्रश्न पोलिसांना पडला आहे.
ऑनलाइन टास्क हा प्रकार याच वर्षांत सुरू झाला आहे. लाइकचे लक्ष देऊन त्याबदल्यात पैसे कमाविण्याचे आमिष दाखविले जाते. लोक भूलथापांना बळी पडून स्वत:हून पैसे पाठवित असल्याने सुशिक्षित लोकांना यापासून रोखण्याचे आव्हान निर्माण झाले आहे. ऑनलाइन टॉस्कचे प्रकार परदेशातून होत असावेत. प्रत्येक गुन्ह्यांत वेगवेगळी वेगवेगळी खाती आढळून आली आहेत.- मीनल पाटील,वरिष्ठ पोलिस निरीक्षक, सायबर पोलिस ठाणे
फसवणुकीचे काही गुन्हे
– ७१ वर्षीय निवृत्त लष्करी अधिकाऱ्याला दोन कोटी रुपयांचा गंडा
– संगणक अभियंत्याला ९.७५ लाख रुपयांचा गंडा
– आयटी अभियंत्याला १७.४४ लाख रुपयांना गंडा
– ५४ वर्षीय नागरिकाची ३.६८ लाख रुपयांची फसवणूक
– नोकरीच्या आमिषाने आणि यूट्यूब सबस्क्राइब रिचार्ज टास्क देऊन तरुणाची १२ लाख ६५ हजार ६८७ रुपयांची फसवणूक
– चित्रफिती ‘लाइक’ करण्याच्या बहाण्याने हडपसर येथील तरुणाची १४ लाख ८७ हजार ७१९ रुपयांची फसवणूक
– अर्धवेळ नोकरीच्या आमिषाने चंदननगर भागातील दहा जणांची २५ लाख ६५ हजार २०४ रुपयांची फसवणूक
– महिलेची १७ लाख ८१ हजार रुपयांची तसेच तरुणीची सात लाख रुपयांची फसवणूक
– कर्वेनगर भागातील एकाची सात लाख १४ हजार रुपयांची फसवणूक