म. टा. प्रतिनिधी, मुंबई : पाच रुपयांपासून एक लाखांपर्यंतचा व्यवहार युनिफाइड पेमेंट इंटरफेसद्वारे अर्थात ‘यूपीआय’ने होत असल्याने सर्वच ठिकाणी त्याला पसंती मिळत आहे. प्रवासी वाहतूक करणारे राज्य परिवहन (एसटी) महामंडळही यात मागे नाही. जानेवारीच्या तुलनेत मार्चअखेर ‘यूपीआय’द्वारे व्यवहार करून काढलेल्या तिकिटांच्या संख्येत दुपटीने वाढ झाली असून, रोज किमान पाच हजार तिकिटांची विक्री या पद्धतीने होत आहे.जानेवारी २०२३मध्ये ‘यूपीआय’ने पैसे भरून प्रवास करणाऱ्यांची संख्या एक लाख नऊ हजार ४९५ इतकी होती. मार्चअखेर ही संख्या दोन लाख पाच हजार ९६१पर्यंत पोहोचली आहे. तिकीट विक्रीची रक्कम थेट बँक खात्यात जमा होत आहे. यामुळे वाहकांना मोठी रक्कम हाताळण्याची गरज भासत नाही. डिसेंबर२०२३ ते मार्च २०२४ दरम्यान १४ कोटी ९१ लाख ३१ हजार ६६० रुपयांचा महसूल थेट एसटीच्या खात्यात जमा झाला आहे.
कापूस, तुरीचे दर कडाडले, ९ हजारांचा उच्चांक गाठणार?
प्रवाशांना बसमध्ये तिकीट काढताना, फोन पे, गुगल पे अशा यूपीआय व्यवहारांसाठी वाहकाकडील अँड्रॉइड तिकिट मशीनवर क्यूआर कोड तयार होतो. यामुळे तिकिटाचे नेमके पैसे देणे शक्य होते. रोख रक्कम नसल्याने एसटी प्रवास टाळणारा प्रवासीही यामुळे एसटीकडे वळला आहे.

डिजिटल तिकिटांची संख्या आणि महसूल

महिना ‘यूपीआय’ तिकिटे महसूल (रुपयांत)

डिसेंबर २०२३ ६६,०७८ १,८१,२३,३००

जानेवारी २०२४ १,०९,४९५ ३,१२,८७,१८७

फेब्रुवारी २०२४ १,३३,१५४ ४,१०,७०,३८६

मार्च २०२४ २,०५,९६१ ५,८६,५०,७८७

एकूण ५,१४,६८८ १४,९१,३१,६६०

वाहकांना प्रशिक्षणाची गरज

एसटीतून रोज सुमारे ५५ लाख प्रवासी प्रवास करतात. त्या तुलनेत यूपीआयने तिकीट काढणाऱ्या प्रवाशांची संख्या कमी आहे. क्यूआर कोडसाठी योग्य प्रशिक्षण नसल्याने आजही अनेक वाहक रोखीने तिकिटांचे पैसे देण्याचा आग्रह धरतात. हे टाळण्यासाठी महामंडळाने सर्व वाहकांना तिकीट मशिन चालवण्याचे प्रशिक्षण देणे गरजेचे आहे. ‘यूपीआय’मुळे तिकिटाच्या रकमेत फेरफार करण्याच्या प्रकाराला ही आळा बसणार आहे.