म. टा. प्रतिनिधी, ठाणे : मुंबईतील मुलुंडमध्ये वास्तव्यास असलेले, मुंबई पोर्ट ट्रस्टमधून सेवानिवृत्त झालेले ६८ वर्षीय गृहस्थ मोबाइल हाताळत बसले होते. इतक्यात एक संदेश आला. त्यात रात्री साडेनऊ वाजता घरातील वीजजोडणी तोडण्यात येणार असल्याचे म्हटले होते. वीज कंपनीकडून आल्यासारख्या वाटणाऱ्या या संदेशातील मोबाइल क्रमांकावर या गृहस्थांनी फोन केला. समोरील व्यक्तीने वीजबिल ऑनलाइन अपडेट करून देतो, असे सांगून या गृहस्थाच्या बँक खात्यातून तब्बल एक लाख रुपये परस्पर हडप केले. मुंबई, ठाण्यातच नाही तर राज्यातील कानाकोपऱ्यात वीजबिलातून आर्थिक झटके देण्याचे प्रकार सुरू आहे. त्यामुळे आलेल्या संदेशाची शहानिशा करा आणि नंतर आर्थिक व्यवहार करा.
असा असतो संदेश
असा असतो संदेश
तुमचे मागील महिन्याचे वीजबिल भरलेले नाही. त्याचबरोबर आपला मोबाइल क्रमांकही अपडेट नाही. त्यामुळे रात्री ९.३० वाजता वीजपुरवठा खंडीत करण्यात येईल. ऑनलाइन अपडेटसाठी तात्काळ मोबाइल क्रमांकावर संपर्क साधा.
थेट वीजतोडणी अशक्य
वीजकंपनीकडून हा संदेश आला असल्याचा समज करून घेत, वीज तोडली जाईल या भीतीने ग्राहक संदेशातील क्रमांकावर संपर्क साधतात. समोरील व्यक्ती वीज कंपनीचा अधिकारी असल्याचे भासवतो. तो ऑनलाइन वीज भरण्यासाठी, भरले असल्यास अपडेट करण्यासाठी एक लिंक पाठवतो किंवा ज्या बँक खात्यातून बिल अदा केले, त्याचा तपशील भरण्यास सांगतो. तपशील भरताच समोरील व्यक्ती याचा गैरफायदा घेऊन ऑनलाइन व्यवहार करतो आणि अपडेटसाठी आलेला ओटीपी मागून घेतो. पण हा ओटीपी त्याने केलेल्या आर्थिक व्यवहाराचा असतो. ज्यावेळी पॆसे खात्यामधून वजा झाल्याचा संदेश येतो, त्यावेळी आपली फसवणूक झाल्याचे लक्षात येते. हे करण्याआधी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे कोणतीही वीज कंपनी थेट वीजजोडणी तोडत नाही. बिल थकल्यास त्याबाबतची नोटीस पाठवली जाते आणि त्यानंतरच वीज तोडली जाते, हे लक्षात असून द्या.
राज्यभर गुन्ह्यांची नोंद
वीजबिल सर्व्हरमध्ये दाखवत नाही, अशी खोटी बतावणी करूनही गुन्हेगार नागरिकांची फसवणूक करत आहेत. नागरिकांमध्ये असलेल्या अज्ञानाचा पुरेपूर फायदा सायबर चोर घेत असून राज्यभरात वीजबिलच्या बहाण्याने फसवणुकीच्या घटनांमध्ये खूप वाढ झाली आहे. एकट्या ठाण्यामध्ये जानेवारी ते ऑगस्ट या आठ महिन्यांत वीजबिलासंदर्भात विविध पोलिस ठाण्यात १२ गुन्हे दाखल झाले आहेत. विशेष म्हणजे सायबर गुन्हे उकल करण्याचे प्रमाण कमी असल्याने दिवसागणिक हे गुन्हे वाढतच आहेत.
हे लक्षात असू द्या
– वैयक्तिक क्रमांकावरून येणाऱ्या एसएमएस, व्हॉट्सॲप मेसेजला प्रतिसाद न देणे
– बिल भरण्यासाठी वैयक्तिक क्रमांकावरून पाठवलेल्या लिंककडे दुर्लक्ष करणे
– अधिकृत मेसेजमधून अधिकाऱ्याला संपर्क करण्याविषयी सांगितले जात नाही
– कंपनीचे जवळील कार्यालय, अथवा बिल भरणा केंद्रात जाऊनही खातरजमा करता येते
– एनी डेस्क, क्विक सपोर्ट, टीम व्ह्यूअर ॲप डाउनलोड करून मोबाइलचा ताबा अन्य कुणास देऊ नये
– बिलाच्या पेमेंटसाठी लिंक किंवा सॉफ्टवेअर डाऊनलोड करणे टाळावे
– मेसेजमधील नमूद वैयक्तिक मोबाइल क्रमांकावर संपर्क न साधणे
– ऑनलाइन व्यवहार करताना एखाद्या परिचयातील माहितगाराची मदत घ्यावी
फसवणूक झाल्यास हे करा
महावितरणच्या १९१२, १८००-२१२-३४३५, १८००-२३३-३४३५ क्रमांकावर संपर्क साधा
जवळच्या वीज कार्यालयात व्यक्तिशः भेट द्या
फसवणुकीबाबत cybercrime.gov.in या पोर्टलवर तक्रार नोंदवा
जवळील पोलिस ठाण्यात तक्रार करा किंवा १९३० हेल्पलाइनवर संपर्क करा