• Mon. Nov 25th, 2024
    गणेश देवी, जिग्नेश मेवाणींना पद्मश्री दया पवार स्मृति पुरस्कार तर राजू बाविस्करांना ‘बलुतं’

    मुंबई : साहित्य, सामाजिक आणि सांस्कृतिक क्षेत्रात अत्यंत प्रतिष्ठेचा म्हणून ओळखला जाणारा पद्मश्री दया पवार स्मृति पुरस्कार जाहीर झाला असून यंदाच्या पुरस्कारांसाठी ज्येष्ठ साहित्यिक आणि भाषातज्ज्ञ डॉ. गणेश देवी, सामाजिक कार्यकर्ते, गुजरातचे प्रभावी नेते तथा मानवी हक्क कार्यकर्ते आमदार जिग्नेश मेवाणी यांची निवड झाली आहे. सोबतच ‘काळ्या निळ्या रेषा’ या आत्मचरित्रात्मक पुस्तकासाठी चित्रकार राजू बाविस्कर यांना यंदाचा ग्रंथाली पुरस्कृत ‘बलुतं’ पुरस्कार जाहीर झाला आहे. दया पवार स्मृति पुरस्काराचे यंदाचे हे रौप्य महोत्सवी वर्ष आहे हे विशेष…!

    यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठान, मुंबई यांच्या सहकार्याने शुक्रवार, २७ ऑक्टोबर २०२३ रोजी सायंकाळी ६ वाजता यशवंतराव चव्हाण प्रतिष्ठान, नरिमन पॉईंट, मुंबईच्या ‘रंगस्वर’ सभागृहात ज्येष्ठ संपादक आणि खासदार कुमार केतकर यांच्या अध्यक्षतेखाली दया पवार स्मृती पुरस्कार २०२३ वितरण सोहळा संपन्न होणार आहे. या सोहळ्यादरम्यान कवी- अभिनेता अक्षय शिंपी यांचे कथाकथन आणि ‘झुंड’फेम विपीन तातड आणि माही जी. या रॅप क्षेत्रात सध्या धुमाकूळ घालणाऱ्या कलाकारांचा रॅप सादर होणार आहे. कार्यक्रमाचे सुत्रसंचालन पत्रकार अलका धुपकर करणार आहेत.
    यंदाचा हा पंचविसावा पुरस्कार सोहळा असून प्रत्येकी दहा हजार रुपये रोख आणि सन्मानचिन्ह असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे.

    यासंबंधी अधिक माहिती देताना दया पवार प्रतिष्ठानचे सचिव प्रशांत पवार यांनी सांगितले की, दया पवार स्मृति पुरस्काराचे यंदाचे रौप्य महोत्सवी वर्ष आहे. सलग २५ वर्षे एखादी कृती सुरू ठेवणे हे आजच्या काळात सोपे नाही, मात्र प्रत्येक कार्यक्रमाला वाढत जाणारे जुन्या पिढीतले आणि नव्याने जोडले जाणारे दया पवारांचे तरुण चाहते या एकमेव गोष्टीमुळे दया पवार प्रतिष्ठानला हा कार्यक्रम करण्यासाठी नवीन उर्जा मिळत असते.

    दया पवार स्मृती पुरस्कारांच्या यंदाच्या मानकऱ्यांपैकी एक डॉ. गणेश देवी हे बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व म्हणून केवळ भारतातच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय पातळीवर प्रसिद्ध आहेत. पद्मश्री पुरस्कार प्राप्त असलेले डॉ. गणेश देवी हे आंतरराष्ट्रीय कीर्तीचे भाषाशास्त्रज्ञ, विचारवंत आणि सांस्कृतिक नेते म्हणून प्रसिध्द आहेत. राष्ट्रीय किंवा राजभाषा म्हणून मान्यता नसलेल्या चाळीस भाषांना त्यांनी नवी ओळख मिळवून दिली. देशातील लुप्त होणाऱ्या शेकडो वंचित व भटक्या समाजाच्या भाषांना त्यांनी आपल्या कामाने संजीवनी दिली. देशातील ७५० भाषांची नोंद करण्याचे संशोधनाचे ऐतिहासिक काम देवी यांनी त्यांच्या तीन हजार सहकारी अभ्यासकांच्या साथीने तीन वर्षात पूर्ण केले आहे. कोल्हापूरच्या शिवाजी विद्यापीठ तसेच इंग्लंडमधील युनिव्हर्सिटी ऑफ लिड्समध्येही त्यांनी शिक्षण घेतले. मराठी, गुजराती आणि इंग्रजी भाषेत त्यांनी लेखन केले. वानप्रस्थ (मराठी), आदिवासी जाने छे (गुजराती), अफ्टर अ‍ॅम्नेशिया (इंग्रजी) ही डॉ. देवी यांची पुस्तके गाजली असून शंभरच्या वर त्यांची पुस्तके प्रसिद्ध आहेत. भारत सरकारने ‘पद्मश्री’ पुरस्काराने त्यांचा गौरव केला आहे. तसेच साहित्य अकादमीचा देशपातळीवरील मानाचा पुरस्कारही त्यांना मिळाला आहे.

    दया पवार स्मृती पुरस्काराचे दुसरे मानकरी जिग्नेश मेवाणी हे व्यवसायाने वकील असून गुजरातमधील प्रभावी नेते आणि मानवी हक्क कार्यकर्ता म्हणून ओळखले जातात. ते सध्या गुजरात विधानसभेत वडगाम मतदारसंघाचे प्रतिनिधित्व करतात. मेवाणींनी मुंबईतून गुजराती भाषेतील वृत्तपत्र अभियानसाठी तीन वर्षे पत्रकारिता केली होती. चळवळीतील गरीब गरजुंना कायदेशीर मदतीसाठी त्यांनी कायद्याची पदवी घेतली आणि गुजरात हायकोर्टात सराव सुरु केला. २०१६ मध्ये उना येथे दलित कुटुंबांवरील हल्ल्यानंतर मेवाणी यांनी अहमदाबाद ते उना दलित अस्मिता यात्रा काढली. या यात्रेने त्यांना राष्ट्रीय स्तरावर ओळख मिळवून दिली.

    २०१८ पासून नावाजलेल्या आत्मकथनांना ग्रंथाली पुरस्कृत ‘बलुतं’ पुरस्कार देण्यास सुरूवात झाली असून यंदाच्या चौथ्या ‘बलुतं’ पुरस्कारासाठी ‘काळ्या निळ्या रेषा’ या राजहंस प्रकाशनाने प्रसिद्ध केलेल्या आत्मचरित्रासाठी राजू बाविस्कर यांची निवड करण्यात आली आहे. चित्रकार राजू बाविस्कर हे अनेक महत्वाच्या पुस्तकांचे मुखपृष्ठकार म्हणून मराठी साहित्याला परिचित आहेत. राजू बाविस्करांची चित्रे ही कॅनव्हासच्या माध्यमातून समाजातील वंचित, शोषितांचे जीवन आपल्यासमोर मांडतात. बाविस्कर यांच्या चित्रांची शैली ही वेगळी आहे, चित्रांच्या माध्यमातून समाजातील टोकदार बोचरे वास्तव मांडण्याचे काम राजू बाविस्कर यांनी त्यांच्या ‘काळ्या निळ्या रेषा’ या आत्मचरित्रातून केले आहे.

    सदर कार्यक्रम सर्वांसाठी खुला असून दया पवारांच्या चाहत्यांनी कार्यक्रमाला उपस्थित रहावे असे आवाहन दया पवार प्रतिष्ठानच्या अध्यक्षा हिरा दया पवार यांनी केले आहे.

    आतापर्यंत या पुरस्काराने प्रेमानंद गज्वी, उत्तम कांबळे, प्रकाश खांडगे, हिरा बनसोडे, गंगाधर पानतावणे, विठ्ठल उमप, रझिया पटेल, जयंत पवार, दिनकर गांगल, वामन केंद्रे, लक्ष्मण गायकवाड, उल्का महाजन, ज्योती लांजेवार, उर्मिला पवार, समर खडस, कॉ. सुबोध मोरे, संजय पवार, गझलकार भीमराव पांचाळे, डॉ. जब्बार पटेल, शाहीर संभाजी भगत, लोकनाथ यशवंत, प्रतिमा जोशी, भीमसेन देठे आणि नागराज मंजुळे, वीरा राठोड, सुधारक ओलवे, गणेश चंदनशिवे, सयाजी शिंदे, राहुल कोसंबी, आनंद विंगकर, मेघना पेठे, शीतल साठे, मलिका अमर शेख, मंगेश बनसोडे, शरद बाविस्कर, अनिल साबळे, नितीन वैद्य, संतोष आंधळे आदी मान्यवरांना गौरविण्यात आले आहे.

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *

    You missed