कृषी विभागाचे अधिकारी या बियाण्यांची विक्री होऊ नये म्हणून मे महिन्यात प्रयत्न सुरू करतात. पण, यापूर्वीच बियाणे यवतमाळ जिल्ह्यात आलेले असतात. अधिकारी एक-दोन ठिकाणी धाडी टाकून थोडे प्रतिबंधित बियाणे जप्त करतात. असे असले तरी प्रतिबंधित बियाण्यांची पेरणी शेतकरी करीत असतात. मागील महिन्यात पालकमंत्री संजय राठोड यांच्या अध्यक्षतेखाली खरीप हंगामपूर्वी नियोजन बैठकीत खासदार भावना गवळी यांनी शेतकरी संघटनेची एचटीबीटी बियाण्यांच्या पेरणीसंदर्भातील बाजू मांडली. यानंतर एचटीबीटी बियाण्यांची लागवड शेतकरी करीत असल्यास त्यांच्यावर कारवाई न करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. दोन दिवसांपूर्वी राळेगाव तालुक्यातील वडकीत शेतकरी संघटनेच्या कार्यकर्त्यांनी कृषी विभाग आणि पोलिसांना न जुमानता एचटीबीटी बियाण्यांची पेरणी केली होती. राळेगाव तालुक्यातील अनेक गावांच्या वेशीवर ‘एचटीबीटी ग्राम’ म्हणून फलक लावले आहेत.
यवतमाळ जिल्ह्यात काय घडते?
– ४ लाख ५५ हजार क्षेत्रावर कापशीची लागवड.
– या क्षेत्रासाठी २२ लाख पाकिटे बियाणे लागतात.
– प्रत्यक्षात १६ लाख पाकिटांची विक्री होते.
– उर्वरित सहा लाखांवर पाकिटे प्रतिबंधित एचटीबीटी बियाण्यांचे.
– तेलंगण आणि गुजरातमधून हे बियाणे येतात.
असा होतो व्यवहार..
– विश्वासावर चालतो सर्व व्यवहार.
– शेतकरी मोबाइलवर संबंधित व्यक्तीशी संपर्क साधतो.
– संबंधित व्यक्ती शेतकऱ्यांच्या घरी किंवा शेतात बियाणे पोहचवितो.
शेतकरी संघटना म्हणते…
मंजुरी असलेल्या बियाण्याची पेरणी केल्यास वाढलेले तण व्यवस्थेसाठी मजूर लावून निंदन, डवरणी करावी लागते. एका एकरासाठी ४० मजूर लागतात. सुमारे दहा ते पंधरा हजार रुपयांचा खर्च येतो. एचटीबीटी बियाणे लावल्यास तणनाशक फवारणीचा खर्च दोन ते पाच हजार रुपये येतो व दोन मजूर लागतात. म्हणून राज्यातच प्रतिबंधित एचटीबीटी बियाण्यांचे क्षेत्र वाढत असल्याची माहिती शेतकरी संघटनेच्या तंत्रज्ञान व कृषी विकास आघाडीचे प्रमुख मिलिंद दामले यांनी दिली.
‘कृषी केंद्र नव्हे, वेगळीच यंत्रणा’
दरवर्षीच एचटीबीटी बियाण्यांची पेरणी जिल्ह्यात होत असते. दुकानांतून प्रतिबंधित बियाण्यांची विक्री करू नये, अशा सूचना दिल्याने कृषी केंद्रांमधून त्याची विक्री होत नाही. एक वेगळीच यंत्रणा यात काम करते. दारूबंदी असली तरी दारू मिळते. त्याप्रमाणे बंदी असली तरी बियाणे मिळतात, अशी स्थिती असल्याची माहिती यवतमाळच्या कृषी विक्रेता संघटनेचे माजी अध्यक्ष प्रदीप बनगीनवार यांनी दिली.